ΒΕΛΙΚΑ

  Η Βελίκα βρίσκεται εφτά (7) χιλιόμετρα ανατολικά του χωριού Μελίβοια και είναι ένας από τους οικισμούς του.
Η λέξη «Βελίκα» προέρχεται από την σλάβικη velica που σημαίνει μεγάλη σε δόξα περιοχή ή μεγάλος σε δόξα κάμπος διότι για έναν μεγάλο παραθαλάσσιο κάμπο πρόκειται. Στην εποχή που η Βελίκα κατοικείτο από τους Σλάβους, ολόκληρος ο κάμπος από τον «Κάβο» της Βελίκας μέχρι και το σημερινό λιμάνι του Αγιοκάμπου πρέπει να είχε την σλάβικη ονομασία «VELICA». Στη σημερινή Βελίκα υπάρχει και μια άλλη περιοχή με την ονομασία Βελί, που εκτείνεται από το ρέμα της πλατανιάς –(την ονομασία «Πλατανιά» την έδωσαν οι κάτοικοι της περιοχής λόγω του ότι είναι κατάφυτη από πλατάνια)- μέχρι και τον «ΚΑΒΟ».

Η ονομασία «Βελί» προέρχεται από την σλάβικη λέξη “VELI” σημαίνει μεγάλος –η-ο και είναι συνώνυμο της ελληνικής λέξης «Μέγας» όπως λέμε «Μέγας Αλέξανδρος. Την εξήγηση αυτή της λέξης Βελί και Βελίκα μου την έδωσε ο φίλος μου Πασχάλης που γεννήθηκε μεγάλωσε και σπούδαξε σε πανεπιστήμιο της Γιουγκοσλαβίας με καταγωγή των γονέων του από την Ελλάδα. Λίγα μέτρα πριν τον Κάβο προς το μέρος της Βελίκας η περιοχή λέγεται «Κουλούρες» . Η ονομασία «Κουλούρες» δόθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα λόγω του ότι το μέρος πριν τον Κάβο είναι απάνεμο και εκεί άραζαν οι μεγάλες βάρκες που έζωναν τα ψάρια με τις κουλούρες τους. Άρα Βελί λέγεται η περιοχή από το ρέμα της Πλατανιάς μέχρι τον Κάβο. Σε αυτήν την περιοχή με το όνομα Βελί πρέπει να υπήρχε κάποιο μοναστήρι με μεγάλη δόξα για εκείνη την εποχή. Γνωρίζουμε βέβαια ότι ένα μοναστήρι υπάρχει δίπλα από το ρέμα της πλατανιάς και ένα άλλο υπήρχε τριακόσια μέτρα δυτικά της ψαροκάλυβας του Τσιντσιράκου. Μοναστήρι πρέπει να υπάρχει και στην κορυφή του κάστρου της Βελίκας, άλλο δεν έπεσε στην αντίληψή μου, οπότε κάποιο από αυτά τα τρία μοναστήρια της περιοχής «Βελί» θα ήταν το καλύτερο σε κατασκευή και δόξα από τα άλλα του Όρους των Κελλίων όπως ονομάζει την περιοχή μας γενικά η Άννα Κομνηνή. Πριν όμως έλθουν οι σλάβικες φυλές στην περιοχή της Βελίκας η ελληνική ονομασία πρέπει να ήταν «Αγιόκαμπος» που η λέξη Αγιόκαμπος είναι συνώνυμη της λέξης Βελίκα που σημένει μεταφορικά άγιος κάμπος. Λεγόταν και λέγεται και σήμερα Αγιόκαμπος γιατί σ’ αυτήν την περιοχή, σ’ αυτόν τον κάμπο, υπήρχαν πολλά μοναστήρια. Στην περιοχή μας υπήρχαν περισσότερα από εκατό μοναστήρια, αυτό μου έλεγε η γιαγιά μου η Αικατερίνη και το σημείωσα σε μπλοκ το 1972 αλά επειδή έγιναν περισσότερα από εκατό τους τιμώρησε ο θεός στέλνοντας τον Πάπα με στρατό και τα κατέστρεψε όλα. Η Αικατερίνη ήταν του γένους Γκουντάρα, οι προπάπποι ήρθαν από τα μέρη της Νάουσας βρήκαν την περιοχή του Γκούτζιμπου ακαλλιέργητη, χωρίς νερά και κατοίκησαν εκεί, ένας μάλιστα Γκουντάρας έφυγε και κατοίκησε στο Βόλο. Οι Γκουνταραί έμεναν τον περισσότερο χρόνο στον Γκούτζιμπο και από στόμα σε στόμα δεν χάθηκε η ιστορία του τόπου, δεν είχαν τότε τηλεοράσεις και ραδιόφωνα, μόνο ιστορίες έλεγαν.

ΔΙΑΔΡΟΜΗ Βελίκα – Μελιβοία 400 μ.

8 Χιλ Μέσα σε ρέμα με πλατάνια – μονοπάτι – καλντερίμι.

Το μονοπάτι περνάει μέσα από την καρδιά του ρέματος της Βελίκας, με υπέροχα τοπία με δάση από πλατάνια, καρυδιές, καστανιές και πυκνές φτέρες. Η διαδρομή είναι πολύ εύκολη ακόμη και για σχολικές εκδρομές. Υπάρχουν πολλά ξύλινα γεφυράκια και δεν μπαίνουμε μέσα στο νερό. Υπάρχουν σε πολλά σημεία της διαδρομής παγκάκια, ξύλινα τραπεζάκια και βρύση με νερό.
Το μονοπάτι ξεκινά σχεδόν από τη θάλασσα δίπλα από την πολυκατοικία των Ηλεκτρολόγων στην Βελίκα, σε χωματόδρομο έως την διασταύρωση αριστερά για την Αγία Τριάδα, απ' όπου αρχίζει το μονοπάτι, μετά το κιόσκι. Περνάμε την διασταύρωση αριστερά προς την παλιά Σωτηρίτσα και φθάνουμε στις δύο βρύσες Πιο επάνω μία διασταύρωση αριστερά, οδηγεί και αυτή στην παλιά Σωτηρίτσα. Μετά από λίγο φθάνουμε σε μια ξύλινη γέφυρα και ένα μονοπάτι που οδηγεί σ' ένα μικρό καταρράκτη με τη λιμνούλα που σχηματίζει και τους ωραίους γκριζοπράσινους λείους βράχους. Σε λίγο βρίσκουμε μία βρύση με νερό και αμέσως μετά παγκάκια για ξεκούραση. Περνάμε την μεγάλη ξύλινη γέφυρα και ανηφορίζουμε για λίγο σε καλντερίμι έως έξω από το χωριό. Εκεί πάμε στο δρόμο αριστερά και πιο επάνω έχοντας το ρέμα αριστερά μας φθάνουμε στην άσφαλτο, στο κέντρο του χωριού.